Sensörinöral Ne Demek? Sensörinöral İşitme Kaybının Tedavisi
Emy İşitme
Kelime anlamı “duyusal his” olan sensörinöral işitme kaybı, işitmeye bağlı sinirlerde ya da iç kulakta meydana gelen bir sağlık problemidir. İletim tipi işitme kaybına kıyasla bu problemi yaşayan kişilerde ses iletiminde bir sorun yoktur.
Ses dalgaları orta ve iç kulaktan sinirlere başarılı bir şekilde iletilir. Buna neden olan sorun, sinirlere bağlı gelişir. Sinirlere aktarılan ses, beynin algılayabileceği sinyallere dönüştürülmez, sonucunda işitme kaybı yaşanır. Bu türdeki işitme kaybı doğuştan olabileceği gibi sonradan da görülebilir.
Tedavi yöntemleri sorunu kökten çözmek için pek yeterli değildir ve bu durum genellikle kalıcıdır. Neredeyse Her insanda görülebilen bu sağlık sorunuyla ilgili daha detaylı bilgiye sahip olmak için içeriğimizin devamını okuyabilirsiniz.
Sensörinöral Nedir?
Öncelikle “Sensörinöral nedir?” sorusuna yanıt verebiliriz. Geçmişte “sinir sağırlığı” olarak adlandırılan bu türdeki işitme kaybı, ses dalgalarını beyne ileten, iç kulak kanalında ya da iç kulakta meydana gelen bir problemdir. İşitme kaybı sinire bağlı olarak geliştiğinde “nöral kayıp”, iç kulaktaysa “sensoriyel kayıp” adı verilir.
Cerrahi ya da medikal yöntemlerle tedavisi pek mümkün olmayan, kalıcı bir hastalıktır. İç kulağın birinci görevi sesi beyne iletmektir. İç kulaktaki tüylü hücrelere aktarılan sesler dönüştürülerek sinirlerin algılayabileceği bir elektriksel enerji formunda aktarılır.
Genetik faktör, yaş ya da çeşitli hastalıklara bağlı olarak tüylü hücrelerin zarar görmesi; sensörinöral işitme kaybına yol açabilir. Genellikle yaşla ilişkilendirilen bu sorun tek kulakta olabildiği gibi her iki kulakta da meydana gelebilir.
İç kulaktaki sinirler, beyne sesi yüksek çözünürlükte iletir. Beyin hücreleri sesi dönüştürerek tanımlar. İç kulağın hasar görmesi halinde ise gelen ses dağlarının çözünürlüğü azalır ve sesler daha az anlaşılır hale gelir. Kişide yüksek seslere karşı tolerans azalabilir. İşitme kaybı, hafif seviyede görülebildiği gibi çok şiddetli düzeye ulaşabilir.
Sensörinöral Ne Demek?
İşitme kaybı türlerinde “Sensörinöral ne demek?” sorusu sıklıkla karşımıza çıkar. Terimin Türkçe anlamı; duyusal, hisse ait, duyulara ait, duyu organları üzerindeki etki ya da algısal gibi kavramlarla açıklanabilir. İç kulakta bulunan hücrelerin ses dalgalarını beyne iletmesi ve beynin bu dalgaları dönüştürerek algılaması, kelimenin hastalıkla ilişkisini açıklamaktadır.
Sensörinöral İşitme Kaybının Belirtileri Nelerdir?
Sensörinöral işitme kayıpları, çeşitli belirtilerle ortaya çıkar. Genel belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- İnsanların konuşma sesleri mırıldanma tonunda gelebilir ya da ses tonlarını keskin bir şekilde algılamayabilirsiniz.
- Kulaklarda çınlama ya da uğultu oluşabilir. Bu türdeki duyma probleminde en sık rastlanan belirtilerden biridir.
- Sesli video içeriklerini izlerken çevrenizdeki insanlar sesin yüksekliğinden şikayetçi olabilir.
- İki veya daha fazla kişiyle konuşma halindeyken konuşma akışını takip etmede güçlük çekebilirsiniz.
- İletişim halinde olduğunuz insanlara sıklıkla “ne, efendim, anlamadım” gibi cevaplar verebilir, söylediklerini tekrarlamalarını talep edebilirsiniz.
- Arka planda müziğin çaldığı kafe ve restoran gibi ortamlarda konuşmaları anlamakta zorluk yaşayabilirsiniz.
- Çevrenizdeki insanlar, duymakta zorluk çektiğinizi belirtebilir.
- Telefonla iletişim kurarken karşınızdaki kişiyi anlamakta güçlük yaşayabilirsiniz.
Bu belirtilerden biri veya daha fazlasını yaşıyorsanız, en kısa sürede doktora başvurarak işitme testi yaptırabilirsiniz. Sesleri daha net bir şekilde duymak ve algılamak isterseniz, işitme kaybına uygun bir işitme cihazı alabilirsiniz.
Sensörinöral İşitme Kaybının Tedavisi
Sensörinöral işitme kaybının, medikal ilaç ya da cerrahi müdahale ile tedavi edilmesi mümkün değildir . Bu problemi yaşayan kişiler genellikle işitme cihazları kullanır. Kulağın arka kısmına ya da içine takılan cihazlar, ses dalgalarının daha net anlaşılmasını ve yüksek çözünürlükte beyne ulaşmasını sağlayan aletlerdir. Kişinin işitme kaybı seviyesine göre özel olarak üretilir.
Beynin sesi algılama düzeyine bağlı olarak gelişen bu problem, zamanla ilerleyebilir. Kişi kalıtsal türde bir işitme kaybı yaşıyorsa sorunun büyümesi kaçınılmazdır. İşitme problemine bağlı olarak günlük yaşamda daha az zarar görmek için şu adımlar uygulanabilir:
- TV, radyo ya da bilgisayarda sesli içerikleri izlerken veya dinlerken ses seviyesini azami bir sınırda tutabilirsiniz. Sesi kulak sağlığı için güvenli seviyede tutmanız, problemin ilerlemesine engel olmaya yardımcı olur.
- Gürültü önleyici kulaklıklar, gürültülü ortamlarda sesi açmadan kullanmanız için uygundur. Konserlerde, atış poligonlarında, araba ya da motor yarışları gibi ses seviyesi yüksek etkinliklerde sesi güvenli seviyede tutmanızı sağlar.
- İşitme kaybınızın seyrini takip etmek için düzenli olarak test yaptırabilirsiniz.
- Kullanılan bazı ilaçların yan etkisi, işitme duyusuna hasar vermesidir. Ototoksik olarak adlandırılan bu türdeki ilaçlardan birini kullanıyorsanız, hekiminize başvurarak diğer ilaç seçeneklerini değerlendirebilirsiniz.
Sensörinöral işitme kaybının tedavisi olmasa da çözümü için geçen süre ilerledikçe kişinin yaşam kalitesi düşüş gösterebilir, sosyal soyutlanma yaşanabilir. Bu problemi yaşayan bireyler gecikmeden harekete geçmelidir.
Sensörinöral İşitme Kaybının Nedenleri
Sensörinöral işitme kaybına neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:
- Yaşa bağlı olarak zaman içerisinde işitme kaybı artabilir. Bu türde gelişen işitme kaybı tıp dilinde “Presbiakuzi” olarak adlandırılır.
- Yüksek seviyedeki seslere uzun süre maruz kalmak kalıcı ya da geçici duyma hasarı oluşturabilir. Devamlı kulaklıkla yüksek sesli müzik dinleme, motosiklet kullanma, gürültülü ortamlarda çalışma, örnek olarak gösterilebilir.
- Kafaya darbe, kaza sonucunda oluşan travma ya da akustik travma kalıcı hasara yol açabilir. Akustik travma aşırı yüksek bir sese maruz kalma sonucunda oluşur. Patlama sesi örnek olarak gösterilebilir.
- Viral enfeksiyon, çeşitli hastalıklar ya da travmalar ani sensörinöral işitme kaybına yol açabilir. Ani işitme kaybının bazı durumlarda nedeni bulunamayabilir.
- Yüksek tansiyon işitme kaybı yaşamaya neden olur.
- Ailede işitme kaybı yaşayan biri varsa kalıtsal olarak aktarılabilir. Genetik bozukluklar da bu sorunun gelişmesine yol açar.
- Kulakta şekil bozukluğu, tıbbi faktörler ya da kalıtsal etkilere bağlı olarak ortaya çıkan bu konjenital bozukluklar, doğuştan işitme kaybı yaşanmasına neden olur.
Bu türdeki işitme kaybı pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkar. İki grupta ele alınır; birincisi doğuştan gelen konjenital bozukluklar, ikincisi ise yaşama bağlı olan edinsel bozukluklardır. Nadir olarak menenjit hastalığına bağlı olarak da işitme kaybı ortaya çıkabilir.
